هیستوگرام در عکاسی چیست ؟ معرفی، کاربرد و فعال سازی

هیستوگرام یک نمودار گرافیکی است که توزیع روشنایی یا رنگ‌ها در یک عکس را نشان می‌دهد. این نمودار از دو محور اصلی تشکیل شده است که شامل محور افقی که نشان‌دهنده سطح روشنایی از تیره‌ترین تا روشن‌ترین نقاط است و محور عمودی که تعداد پیکسل‌های موجود در هر سطح روشنایی را نمایش می‌دهد.

هیستوگرام دارای اجزای مهمی است که هر کدام نقش خاصی در تحلیل نوردهی دارند. در سمت چپ نمودار، نواحی تاریک یا سایه‌ها قرار دارند، در مرکز نیم‌سایه‌ها و در سمت راست نقاط روشن یا هایلایت‌ها دیده می‌شود. آگاهی از این اجزا و نحوه تغییرات آن‌ها می‌تواند به عکاس کمک کند تا تنظیمات نوردهی را بهبود بخشد و از ایجاد نقاط بسیار روشن یا بسیار تاریک جلوگیری کند.

هیستوگرام چه کار می‌کند ؟

هیستوگرام نه تنها توزیع روشنایی بلکه توزیع رنگ‌ها را نیز در عکس نشان می‌دهد. این ویژگی به عکاس اجازه می‌دهد تا بررسی کند که آیا رنگ‌ها به درستی در تصویر پراکنده شده‌ یا نشده‌اند. در هیستوگرام RGB، سه نمودار مجزا برای رنگ‌های قرمز، سبز و آبی وجود دارد که هر یک از آن‌ها توزیع پیکسل‌های مربوط به رنگ خاص خود را نشان می‌دهند.

با بررسی هیستوگرام‌ های رنگی عکاس می‌تواند تعادل رنگ سفید (وایت بالانس) را بهینه‌سازی کند و از ایجاد رنگ‌های ناخواسته در تصویر جلوگیری کند. این امکان را فراهم می‌کند تا مشکلاتی مانند غلبه رنگی یا کمبود رنگی را شناسایی و برطرف کند، که این موارد در نهایت به بهبود کیفیت کلی تصویر منجر می‌شوند.

مزایای استفاده از هیستوگرام در عکاسی

استفاده از هیستوگرام به عکاسان کمک می‌کند تا نوردهی و تعادل رنگ‌ها را به صورت دقیق‌تری تنظیم کنند. یکی از مزایای اصلی این ابزار، امکان ارزیابی سریع و دقیق نوردهی حتی در شرایط نوری پیچیده تصویر است. هیستوگرام می‌تواند به عکاس نشان دهد که آیا تصویر به درستی نوردهی شده یا نیاز به تنظیمات بیشتر دارد.

هیستوگرام به عنوان یک ابزار آموزشی نیز بسیار مفید است. عکاسان مبتدی می‌توانند با استفاده از این نمودار، به سرعت مفاهیم نوردهی و تنظیمات دوربین را فرا بگیرند و مهارت‌های خود را بهبود بخشند. استفاده از هیستوگرام می‌تواند به افزایش کیفیت و دقت عکس‌ها کمک کند و تصاویر حرفه‌ای‌تری را به ارمغان بیاورد.

محور افقی و عمودی در هیستوگرام

نقاط بالای محور عمودی نشان‌دهنده تعداد زیادی پیکسل در آن سطح روشنایی خاص هستند. اگر در یک هیستوگرام پیک‌های بلندی در سمت چپ (تاریک) یا راست (روشن) وجود داشته باشد، این نشان‌دهنده نوردهی نامتعادل است. هدف این است که توزیع پیکسل‌ها به طور یکنواخت‌تر در سرتاسر هیستوگرام قرار بگیرد، که این نشان‌دهنده یک نوردهی متعادل و مناسب است.

انواع هیستوگرام شامل چه مواردی است ؟

• هیستوگرام روشنایی (Luminosity Histogram) تنها توزیع روشنایی پیکسل‌ها را نشان می‌دهد و برای بررسی کلی نوردهی تصویر بسیار مفید است. هیستوگرام RGB سه نمودار مجزا برای رنگ‌های قرمز، سبز و آبی دارد و نشان‌دهنده توزیع هر یک از این رنگ‌ها در تصویر است. این نوع هیستوگرام به عکاس کمک می‌کند تا تعادل رنگی تصویر را بررسی و اصلاح کند.
• هیستوگرام رنگی (Color Histogram) ترکیبی از هیستوگرام روشنایی و RGB است و توزیع کامل رنگ‌ها و روشنایی در تصویر را نشان می‌دهد. این نوع هیستوگرام برای عکاسانی که به دنبال دقت بالا در تنظیمات رنگ و نوردهی هستند، بسیار مفید است. با استفاده از این هیستوگرام‌ها، عکاس می‌تواند تمامی جنبه‌های نوردهی و رنگی تصویر را به طور کامل ارزیابی کند.

هیستوگرام‌های رایج شامل انواع مختلفی هستند که هر یک نمایانگر شرایط نوردهی متفاوتی می‌باشند. برای مثال، هیستوگرام یک تصویر کم‌نور (Underexposed) بیشتر پیک‌هایش در سمت چپ قرار دارند، که نشان‌دهنده تاریکی بیش از حد تصویر است. در مقابل هیستوگرام یک تصویر پرنور (Overexposed) بیشتر پیک‌هایش در سمت راست قرار دارند که نمایانگر روشنایی بیش از حد است.

هیستوگرام یک تصویر متعادل (Properly Exposed) به طور یکنواخت‌تری توزیع شده است و پیک‌های آن در سرتاسر نمودار پراکنده هستند، بدون اینکه نقاط خیلی تیره یا خیلی روشن غالب باشند. شناخت و تفسیر این هیستوگرام‌ها به عکاس کمک می‌کند تا تنظیمات نوردهی خود را بهینه کند و به تعادل نوری مطلوب دست یابد.

هیستوگرام و نوردهی چه رابطه‌ای دارند؟

هیستوگرام به عکاسان کمک می‌کند تا نوردهی تصویر خود را به دقت تنظیم کنند و از ایجاد نقاط بسیار روشن یا بسیار تاریک جلوگیری کنند. با بررسی هیستوگرام در حین عکاسی، عکاس می‌تواند به سرعت تصمیم بگیرد که آیا نیاز به تغییر دیافراگم، سرعت شاتر یا ایزو دارد. این ابزار به ویژه در شرایط نوری پیچیده که تنظیمات خودکار دوربین ممکن است کافی نباشد، بسیار مفید است.

بیشتر بخوانید: نوردهی در عکاسی چیست ؟

به عنوان مثال اگر هیستوگرام نشان دهد که بیشتر پیکسل‌ها در سمت چپ قرار دارند، عکاس می‌تواند با افزایش میزان نوردهی، تصویر را روشن‌تر کند و جزئیات بیشتری در سایه‌ها به دست آورد. برعکس، اگر پیکسل‌ها در سمت راست هیستوگرام متمرکز باشند، کاهش نوردهی می‌تواند از ایجاد نقاط بسیار روشن جلوگیری کند و جزئیات در مناطق روشن را بهبود بخشد.

هیستوگرام و ویرایش عکس چه ارتباطی دارند ؟

هیستوگرام نه تنها در حین عکاسی بلکه در فرآیند ویرایش عکس نیز ابزار بسیار مفیدی است. با استفاده از هیستوگرام در نرم‌افزارهای ویرایش عکس مانند فتوشاپ و لایت‌روم، عکاسان می‌توانند نوردهی و رنگ‌های تصویر خود را به دقت تنظیم کنند. این امکان به آن‌ها می‌دهد تا تعادل نوری تصویر را بهبود بخشند و جزئیات بیشتری را از سایه‌ها و روشنایی‌ها استخراج کنند.

به عنوان مثال در هنگام ویرایش، عکاس می‌تواند از هیستوگرام برای شناسایی مناطق کم‌نور یا پرنور استفاده کرده و با استفاده از ابزارهای ویرایش، این مناطق را اصلاح کند. بررسی هیستوگرام رنگ‌ها می‌تواند به بهبود تعادل رنگ سفید و کاهش نویز رنگی کمک کند. این فرآیند باعث می‌شود تا عکس نهایی جذاب‌تر و با کیفیت بالاتری ارائه شود.

بیشتر بخوانید: خرید دوربین دست دوم

هیستوگرام و انتخاب فرمت عکس JPEG یا RAW ؟

هیستوگرام نقش مهمی در انتخاب فرمت مناسب برای ذخیره‌سازی عکس‌ها دارد. تصاویر RAW به دلیل ثبت جزئیات بیشتر در هر دو ناحیه تاریک و روشن، هیستوگرام گسترده‌تر و دقیق‌تری نسبت به تصاویر JPEG دارند. این ویژگی به عکاسان اجازه می‌دهد تا در فرآیند ویرایش، کنترل بیشتری بر نوردهی و رنگ‌ها داشته باشند و کیفیت نهایی تصویر را بهبود بخشند.

فعال‌سازی هیستوگرام در دوربین و نرم‌افزارهای ویرایش عکس

بیشتر دوربین‌های DSLR و بدون آینه (Mirrorless) امروزی قابلیت نمایش هیستوگرام را به صورت زنده یا پس از ثبت عکس دارند. این ویژگی به عکاسان اجازه می‌دهد تا بلافاصله پس از گرفتن عکس، نوردهی آن را بررسی کرده و در صورت نیاز، تنظیمات را اصلاح کنند. برای فعال‌سازی این قابلیت، معمولاً باید از منوی تنظیمات دوربین استفاده کرد و گزینه نمایش هیستوگرام را انتخاب نمود.